Gorące lato 1939 roku oprócz słońca obfitowało w coraz większe obawy dotyczące nieuchronnej wojny, która miała nadejść ze strony zachodnich sąsiadów.
Niemcy zaatakowały Polskę 1 września 1939 r. przypuszczając bezpardonowy atak na słabo przygotowaną Polskę; ale ledwo ponad dwa tygodnie później, 17 września, do ataku doszło również ze wschodu, ze strony Związku Radzieckiego, dając początek najbardziej krwawej w historii wojnie, która wkrótce rozprzestrzeniła się na cały świat.
Nota
Wojna z Sowietami zaczęła się w sposób bardzo prozaiczny i całkiem niespodziewany. W poprzedzających rozpoczęcie wojny dniach relacje ze Związkiem Radzieckim można było nazwać przyjazne a przynajmniej neutralne.
Tym większe było zaskoczenie, kiedy w Komisariacie Spraw Zagranicznych – Potiomkim (zastępca Mołotowa) odczytał, ok. godziny 3-ciej dnia 17 września, stronie polskiej – reprezentowanej przez Ambasadora RP Wacława Grzybowskiego – notę informującą, że w związku z wewnętrznym bankructwem państwa polskiego, utratą wszystkich ośrodków kulturalnych i przemysłowych w Polsce a także Warszawy i rozkładowi rządu polskiego, zmuszeni są oni zadbać o bezpieczeństwo mieszkającej na terytorium Polski ludności ukraińskiej i białoruskiej, czym usprawiedliwiają wkroczenie na terytorium Polski na całej długości wschodniej granicy. Nota ta odnosiła się, oczywiście, do agresji niemieckiej na Polskę, ale Potiomkin nie wspomniał, że decyzja o wkroczeniu na terytorium Polski była wynikiem paktu o wspólnej agresji na Polskę z III Rzeszą a nota uzgodniona wcześniej z władzami niemieckimi.
Wkroczenie na terytorium RP, po odrzuceniu noty przez ambasadora Grzybowskiego, stało się jawnym aktem złamania paktu o nieagresji między Polską a ZSRR.
Tym samym Polska znalazła się w kleszczowym ataku dwóch największych historycznych wrogów, co zostało następnie przez historyków nazwane IV rozbiorem Polski.
Kresy
Zajęcie terenów polskich przez ZSRS zaczęło się od wschodniej granicy, czyli de facto pozbawiając Polski terenów Kresów Wschodnich, tak bohatersko odzyskiwanych w kampanii trwającej do roku 1921. Zamieszanie i konsternacja jaka powstała po rozpoczęciu sowieckich działań wojennych przeciwko Polsce, doprowadziła do decyzji zaniechania oporu ze strony wojska polskiego, które i tak było zaangażowane w stawianie oporu najeźdźcy niemieckiemu. Częściowo niedotarcie rozkazu gen. Rydza-Śmigłego a częściowo indywidualna chęć obrony, doprowadziła do kilku krwawych bitew na wschodzie.
Katyń
Jednak najtragiczniejszym z wydarzeń na Wschodzie podczas II wojny światowej, była zbrodnia w Katyniu. Przez dziesiątki lat ukrywany i niewyjaśniony mord na 22 tyś. obywateli polskich – oficerów, naukowców, artystów, lekarzy, inżynierów posiadających w części status jeńców wojennych a w części ludności cywilnej. Gest Stalina był aktem przepełnionego nienawiścią planu zmazania Polski całkowicie z mapy świata, gdyż duch waleczności Polaków i ich działania obronne nie były w stanie zostać zatrzymane nawet przez aresztowania czy okupację. Jedynym wyjściem, według Stalina, było doszczętne wyeliminowanie polskiej elity i inteligencji.
Przez 50 lat ZSRS wypierał się odpowiedzialności za tę zbrodnię, obarczając nią Niemców, odpowiedzialnych także za mord na polskich profesorach Uniwersytetu Lwowskiego.
Wojna sowiecko-niemiecka
Pakt Ribbentrop-Mołotow nie miał być z zamyśle Hitlera na dłuższą metę respektowany, a sama III Rzesza miała o wiele większe aspiracje niż zajęcie Polski, dlatego też już pod koniec 1940 r. gotowy był Plan Barbarossa – wymierzony w Związek Radziecki.
Wszedł od w fazę realizacji dopiero w czerwcu 1941 r. Usankcjonowało to rozdźwięk między byłymi sojusznikami i realizacją przez każdego z nich własnych interesów. Dla Związku Radzieckiego oznaczało to przyłączenie się do Aliantów i potajemne ustalanie z nimi nowego porządku świata po zakończeniu wojny.
Konflikt sowiecko-niemiecki spowodował złudną nadzieję Polaków, że tym razem Związek Radziecki jest także naszym sojusznikiem. Największa nadzieja, na pomoc ze strony nadciągających do Warszawy sowietów, była w czasie planowania i wybuchu Powstania Warszawskiego (link), ale jakimś „magicznym” trafem w sierpniu i wrześniu 1944 r. zdawało się, że Pakt Ribbentrop-Mołotow znów odżył.
Konsekwencje agresji sowieckiej na Polskę
Napaść 17 września 1939 r. to data, która nie tylko pieczętuje podwójną agresję na bezbronną Polskę, utratę Kresów i polskich ośrodków kultury znajdujących się na tych terenach, ludności rdzennie polskiej, która została na tych terenach, ale także początek dominacji i wpływów radzieckich na nasz kraj, które zakończyły się dopiero w 1989 r. czyli aż 44 lata po zakończeniu II wojny światowej.
Autorka: Adriana Fontanarosa
Na podstawie:
https://dzieje.pl/aktualnosci/sowiecka-agresja-na-polske
Atak Niemiec na ZSRR – Wikipedia, wolna encyklopedia
Zdjecie zródło: Wikipedia. Uwaga, zdjęcie nie przedstawia autentycznej sytuacji z 1 września 1939. Jest to inscenizacja z 14 września 1939 na potrzeby propagandy niemieckiej . Niemcy na przejściu granicznym w Gdyni Orłowie, dnia 1 IX 1939 r.
.jpg){kind=link}