Gorące lato 1939 roku oprócz słońca obfitowało w coraz większe obawy dotyczące nieuchronnej wojny, która miała nadejść ze strony zachodnich sąsiadów.
Niemcy zaatakowały Polskę 1 września 1939 r. przypuszczając bezpardonowy atak na słabo przygotowaną Polskę; ale ledwo ponad dwa tygodnie później, 17 września, do ataku doszło również ze wschodu, ze strony Związku Radzieckiego, dając początek najbardziej krwawej w historii wojnie, które wkrótce rozprzestrzeniła się na cały świat.
Przed 1-ym września
W polski kalendarzu 1 września to zakończenie wakacji i powrót dzieci do szkół. Nie jest to zapewne dzień, na który większość z nich czeka z utęsknieniem, ale ten 1 września miał na 6 lat zmienić bieg historii.
Przeczucie nadchodzącej wojny ze strony Hitlera i III Rzeszy pojawiło się już z chwilą dojścia lidera narodowych socjalistów do władzy w 1933r. gdyż ten nigdy niekrył swoich ambicji podboju Europy. Chociaż Polska i Niemcy w owym czasie miały podpisany pakt o nieagresji a prawo międzynarodowe – na mocy Konwencji Haskiej z 1907r. – przewidywało, że atak jednego państwa na drugie może nastąpić jedynie po oficjalnym wypowiedzeniu wojny, nie zostały one w najmniejszym stopniu przestrzeżone przez naszego zachodniego sąsiada.
Obawa przed atakiem ze strony Niemiec była częściowo zmiękczana przez sojusze jakie Polska zawarła z Francją w 1921 r. i Wielką Brytanią pod koniec sierpnia 1939 r.
Wybuch wojny
Za początek wojny uznaje się napad Niemców na polską Wojskową Składnicę na Westerplatte o godz. 4.45 nad ranem. Ale odnotowano również zbombardowanie Wilunia o 4.35. Plan agresji przewidywał równoczesny atak ze Śląska, Prus Wschodnich i Pomorza Zachodniego w kierunku Warszawy. Wojna miała być błyskawiczna i w przeciągu tygodnia miała zniszczyć polską armię, która liczyła dwukrotnie mniej żołnierzy niż armia niemiecka. Sytuację, pogarszała długość granicy z Niemcami, która po aneksie Czechosłowacji i Moraw miała długość ok. 1600 km i umożliwiała zaatakowanie Polski z Południa, Zachodu i Północy.
Francja i Wielka Brytania zdecydowała się na wypowiedzenie wojny Niemcom dopiero 3 września, a należy zaznaczyć, że przy ówczesnej przewadze militarnej Niemiec, postępującym sukcesom, każdy dzień był na wagę złota. Niestety, żaden z naszych sojuszników nie czuł się przygotowany na rozpoczęcia działań zbrojnych przeciwko Niemcom ani militarnie ani mentalnie, więc Wielka Brytania ograniczyła się jedynie do spuszczenia ulotek w Berlinie, w których nawoływała do zaniechania działań wojennych i ekspansji Polski. Co, oczywiście, zostało zupełnie zignorowane przez Hitlera.
Wrzesień w Polsce był jedym z najkrwawszych momentów całej wojny. Rozkaz Hitlera wydany na dzień przed podpisaniem paktu Ribbentrop-Mołotow, aby bez litości zniszczyć Polskę, był wypełniany bardzo skrupulatnie przez jego żołnierzy. Opuszczona przez swoich sojuszników Polska nie miała szans na równą walkę z okupantem i skuteczną obronę.
Polskie Państwo Podziemne
Odpowiedzią na niszczenie Polski była organizacja państwa podziemnego. Rząd Polski niezwłocznie udał się na emigrację do Londynu, skąd obserwował działania wojenne w Polsce.
Jednocześnie zamknięcie polskich szkół zmusiły Polaków do zorganizowania tzw. „tajnych kompletów”, czyli nielegalnych – stosunku do okupanta – miejsc, w których odbywały się lekcje, np.: języka i historii polskiej oraz kontynuowano zajęcia szkolnictwa wyższego. Edukacja była największym sukcesem Polskiego Państwa Podziemnego, dzięki której na wszystkich szczeblach kształciło się rocznie nawet kilkadziesiąt tysięcy młodych Polaków.
Prężnie działały również podziemne wydawnictwa i kolportaż zarówno prasy informacyjnej, publicystyki, literatury a także podręczników szkolnych.
W kwestii pomocy socjalnej, czyli stypendiów, zapomóg, organizacji posiłków dla potrzebujących czy młodzieży szkolnej, korzystano częściowo z oficjalnych źródeł pomocy jak Czerwony Krzyż lub Rada Główna Opiekuńcza.
Dbano o rozwój kultury i nauki, poprzez organizowanie koncertów, spektakli teatralnych, wieczorów autorskich czy konferencji naukowych.
Państwo Podziemne miało również własne siły zbrojne, które powołały Służbę Zwycięstwu Polski, przekształconej następnie w Związek Walki Zbrojnej a na koniec w Armię Krajową.
Działania Polskiego Państwa Podziemnego wychodziły poza problemy bieżące, jak obrona militarna, czy organizacja życia codziennego, opracowywano także plany odbudowy i rozwoju Polski po zakończeniu wojny.
Polskie Państwo Konspiracyjne było fenomenem na skalę europejską.
Po zakończeniu wojny, 1 lipca 1945 r. przez Radę Jedności Narodowej ogłoszono Testament Polski Walczącej, który był przesłaniem Polskiego Państwa Podziemnego. Przekazem, jaki twórcy Polskiego Państwa Podziemnego chcieli przekazać kolejnym pokoleniom, było kształtowanie Polski wolnej, sprawiedliwej i demokratycznej.
Okrucieństwa wojenne
Czas wojny i okupacji to dla Polaków i innych narodowości, głównie żydowskiej, zamieszkałych na terenie ówczesnej Rzeczypospolitej, czas wyjątkowych prześladowań i ucisku. Tylko dla porządku przypominamy od działającym od 1940 r. obozie koncentracyjnym Auschwitz, położonym w spokojnej polskiej polskiej miejscowości na południu kraju – Oświęcimiu. Przypominamy artykuł o wyzwoleniu obozu (link do artykułu).
Inną tragiczną kartą w historii Polski był wybuch Powstania Warszawskiego w 1944 r., zapraszając również do przypomnienia sobie naszego artykułu o tych wydarzeniach (link do artykułu).
Pakt Ribbentrop-Mołotow
Niemiecki atak na Polskę 1 września 1939 r. to tylko jedna z agresji jakiej Polska doświadczyła we wrześniu 1939 r.
Zawarty 23 sierpnia 1939 r. tajny pakt pomiędzy III Rzeszą i Związkiem Radzieckim zakładał wspólny atak dwóch odwiecznych wrogów na Polskę, który zrealizował się w dwóch aktach 1 września i 17 września. Z Zachodu i ze Wschodu. Celem tego sojuszu miało być ostateczne zajęcie i definitywny podział Polski pomiędzy oba sąsiadujące państwa.
C.d.n…
Autorka: Adriana Fontanarosa
Na podstawie:
https://dzieje.pl/tag/1-wrzesnia-1939
Polskie Państwo Podziemne. Dowiedz się, jak działało [HISTORIA] – Wiadomości – polskieradio24.pl79 lat temu rozpoczęła się II wojna światowa | dzieje.pl – Historia Polski
